Fourni (Phourni, Furni, Φουρνί)
Na wzgórzu Fourni (nieopodal Kreteńskiego Archanes) znajduje się starożytny cmentarz minojski uważany za najważniejszy cmentarz minojski odkryty do tej pory.
Wykopaliska Fourni rozpoczęli Efi i John Sakellarakis w 1964 roku. Na cmentarzu chowano zmarłych ok. 2400-1200 r p.n.e. W nekropolii odkryto ruiny 26 budynków, kilku tolosowych grobowców, kostnicy, groty kultowej, budynku administracyjnego i handlowego z okresu od około 1300 roku p.n.e. Z racji, że na cmentarzu chowano zmarłych przez ponad 1000 lat to pogrzeby odbywały się w różnych stylach z bogactwem cennych towarów.
Grobowiec Tolosowy A
Był pierwszym budynkiem odkrytym w Fourni podczas wykopalisk. Pochodzi z ok 1400 r. p.n.e. Główna jego komora została obrabowana. Posiada komorę boczną, w której miał miejsce prawdopodobnie królewski pogrzeb.
Odkryto czaszkę byka i zwłoki konia (zwierzęta prawdopodobnie zostały poświęcone na cześć osób pochowanych w komorze bocznej).
W komorze bocznej znaleziono ciało kobiety z królewskiej rodziny lub kapłanki pochowane z głową skierowaną za zachód i ciałem w pozycji embrionalnej oraz z biżuterią (m.in. złotym pierścieniem przedstawiającym scenę kultu) i naczyniami z brązu.
Grobowiec Tolosowy B
Grobowiec został zbudowany przed 2000r. p.n.e. i używany do pochówku ludzi królewskiego pochodzenia.
Chociaż Grobowiec Tolosowy B przeszedł modyfikacje we wczesnym okresie jego istnienia, był to prostokątny kompleks z Grobowcem Kolistym w jego centrum . Składał się z okrągłej budowli, korytarza (dromos), komory grobowej, pomieszczeń bocznych.
Miał dwie boczne komory, które niestety już nie istnieją.
W grobowcu znaleziono kości 19 osób (w tym 2 dzieci). Większość z nich zmarło poniżej 35 roku życia.
Z trzech stron kompleksu grobowca odkryto pozostałości przed-pałacowych budowli grobowych . Grobowiec Tolosowy B został zbudowany na szczycie jednego z tych starszych budynków, zwany Budynkiem Pogrzebowym 7 , który pierwotnie miał sześć pokoi. W jednym z pokoi znaleziono 6 sarkofagów zawierających 14 czaszki oraz kolejne 15 czaszek rozrzuconych.
Budynek 6 był używany jako kostnica .
Grobowiec Tolosowy C
Ten grób został zbudowany nad ziemią i jest jednym z najlepiej zachowanych grobów przed pałacowych kolistych na Krecie. Jego dach się zawalił. Budynek Pogrzebowy 9 był podporą do wschodniej części grobu . Pochówki w nim datowane są na okres 2250-2100 p.n.e. Znaleziono w sumie 45 ciał: w jedenastu sarkofagach w grobowcu znaleziono szczątki 18 osób, 24 ciała zostały pochowane między sarkofagami i trzy w wejściu.
Grobowiec Tolosowy D
W grobowcu odnaleziono szczątki kobiety pochowanyej po 1350 r. p.n.e.) . Bogactwo kobiety pochowany tutaj wskazuje, że jest to drugi najważniejszy pochówek po tym z Grobowca Tolosowego A i prawdopodobnie była to kobieta z rodziny królewskiej .
Grobowiec Tolosowy E
Był to prawdopodobnie pierwszy grób być zbudowany w Fourni, ponieważ pochodzi z okresu 2400-2300r. p.n.e. Grobowiec został zbudowany na powierzchni ziemi , ale niestety nie jest dobrze zachowany .
Wejście do grobu tworzą dwa masywne kamienie. Grobowiec zawierał liczne sarkofagi i dwa dzbany do pochówków.
Grobowiec Tolosowy G
Znaleziono w nim cykladzkie znaleziska, które świadczą o tym, że mogła w tych okolicach znajdować się cykladzka osada.
Budynek 4
Budynek był wykorzystywany do opieki i był używany w okresie 1550-1500 pne. Budynek jest podzielony na dwa skrzydła .
Skrzydło wschodnie jest na wyższym poziomie niż zachodnie skrzydło i miał piętra które kiedyś zawierały co najmniej jeden warsztat tkacki. Inne znaleziska , w tym noże wskazują, że górna kondygnacja została w całości poświęcona produkcji . Sala parterze mogła być używana do przechowywania sprasowanych winogron, z którego wino jest robione, bo pokój 2 mógł być wykorzystywany jako tłocznia .
Zachodnie skrzydło jednoizbowe zbudowano na wyższej ziemi , na szczycie skały. Znaleziono fragmenty podstaw trzech kolumn, szczątki tabeli, fragmenty dwóch figurek w kształcie dzwonu i około 250 filiżanek umieszczonych zarówno w pozycji pionowej jak i do góry nogami (jakby w formie rytualnej). Przypuszcza się, że mogło być to miejsce obrzędów pochówkowych.
Na końcu terenu wykopalisk Fourni znajduje się 7 grobów szybowych.
Eksponaty z Fourni podziwiać można w Muzeum Archeologicznym w Iraklionie oraz Archanes.
Informacje praktyczne:
Aby odnaleźć stanowisko archeologiczne Fourni wystarczy kierować się znakami od Archanes. Od parkingu idzie się drogą szutrową do wykopalisk ok 15 min (po drodze można usłyszeć śpiew ptaków i jest piękny widok ze wzniesienia na Archanes).
Wykopaliska można zwiedzać wtorek-niedziela w godzinach 8.30-14.30 (gdy byliśmy w poniedziałek to było nieczynne).
Będąc w Fourni warto zwiedzić w pobliżu:
Wykopaliska w Archanes z pozostałościami pałacu minojskiego.
Jedne z najbardziej znanych wykopalisk na Krecie Knossos.
Wioskę garncarską Thrapsano .
